Nedenleri

Kabızlığın Nedenleri

Kabızlığın, genellikle hayat tarzına dayanan bir çok nedeni olabilir. Bunlar arasında normal diyet esnasında yenilenler ve günlük yaşam aktivitelerinde değişiklikler olabilir.

Beslenme ile yeterli  lifli besin alınmaması yada su tüketilmemesi en sık kabızlık oluşturan nedendir. Çok miktarda süt ürünü tüketmek bazı kişilerde kabızlığa neden olabilir. Aktif bir hayat sürmemek veya tuvalet yapma dürtüsüne uzun süre direnmek ve beklemek de kabızlığa yol açabilir. Stres kabızlık için ayrı bir nedendir. 

Müshillerin ya da laksatiflerin (dışkı yumuşatıcı ilaçlar) uzun süreli kullanımı da kabızlığa yol açar. Aynı zamanda özellikle güçlü ağrı kesici ilaçlar, antidepresanlar, demir hapları, içinde kalsiyum veya alüminyum bulunan antacid ilaçları da kabızlığa neden olabilir.

Çeşitli yeme bozuklukları, irritabl barsak sendromu, gebelik, sindirim sistemindeki sinirler ve kaslarda sorunlar, kolon kanseri, Parkinson hastalığı ya da multipl skleroz gibi nörolojik sorunlar ile az çalışan tiroid, ya da hipotiroidizm, gibi tıbbi sorunlar da kabızlığa neden olabilir.

Kabızlık Belirtileri Nelerdir?

Bireylerde tuvalete çıkma sayısında azlık, tuvalet esnasında zorlanma hissi varsa, sert veya çok küçük dışkı çıkarılıyorsa, tuvaletten sonra bağırsakların tamamen boşaldığı hissi yoksa ve göbek şişkinliği varsa, bunlar kabızlık semptomları olarak tanımlanır.

Bunun yanı sıra bağırsakları boşaltmak için göbeğe ya da karın bölgesine el ile bastırma, ya da parmak ile yardımcı olma ihtiyacı hissediliyorsa, bu da kabızlık belirtisi olarak tanımlanabilir.

Ani kabızlığın yanı sıra karın ağrısı veya kramp hissi varsa, aynı zamanda hiçbir şekilde tuvalet yapılamıyor ve gaz çıkarılamıyorsa acilen doktora başvurmak gereklidir.

Eğer kabızlık yeni başladıysa ve alınan önlemler yeterli gelmiyorsa, dışkıda kan varsa, istemsiz kilo kaybı varsa, bağırsak hareketleri şiddetli ağrıya neden oluyorsa, kabızlık iki haftadan uzun sürüyorsa veya dışkının boyutları, şekli ve kıvamında önemli ölçüde değişiklik var ise yine doktora başvurmak gereklidir. 

Bitmeyen kabızlık için doktora başvurulduğunda, doktor kabızlık nedenini bulmak için bazı testler önerebilir: Bunlar arasında hormon düzeylerini kontrol etmek için kan testleri, makat kaslarını kontrol için testler, atıkların bağırsak boyunca nasıl ilerlediğini görmek için testler veya kolon tıkanıklıklarını kontrol etmek için kolonoskopi seçenekleri mevcuttur. Bağırsak hareketleri, dışkının özellikleri, diyet ve diğer faktörlerin kaydını tutmak uygun bir tedavi bulmaya yardımcı olabilir.

Anorektal bölgenin parmakla muayenesi, göreceli olarak basit ve sorunun altta yatan nedenlerine ilişkin ipuçları sağlayabildiğinden genellikle ilk adımdır.

Kolonoskopi  adı verilen bükülebilir ışıklı bir aletle bağırsağın tetkik edilmesi sorunun saptanması için yapılması gerekli olan bir tetkikdir. Bu yöntem ile polipler, tümörler veya divertikül gibi hastalıklara görülerek ve gerekli olduğunda örnek alınarak tanı koyulabilmektedir.

Kabızlık Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Kabızlık genellikle reçeteli tedaviye ihtiyaç duymadan kendi kendine çözülen bir durumdur. Çoğu vakada, daha fazla egzersiz yapmak, daha fazla lif yemek ve daha fazla su içmek gibi yaşam tarzı değişiklikleri kabızlığı  geçirmede faydalıdır.

Kuru kayısı, incir, erik ve mürdüm eriği gibi kuru meyveler, elma, üzüm ve avokado gibi taze meyveler, ıspanak, lahana, kızılcık, kereviz, pancar, pırasa, baklagiller gibi bol lifli sebze ve gıdalar, beyaz et ve balık tüketiminin yanı sıra özellikle zeytin ve zeytinyağı ile kekik kullanımı kabızlığa iyi gelen besinlerdir.

Stressiz bir şekilde tuvalete zaman ayırmak da oldukça faydalıdır.  Tuvalet yapma dürtüsü geldiğinde beklenmemli, ertelenmemeli hemen tuvalete gidilmelidir. 

Müshil kullanımı kısa vadede kabızlığı giderebilir ancak bunlar dikkatli ve sadece gerektiğinde kullanılmalıdır. Müshil veya laksatif kullanmadan önce mutlaka doktora danışılmalıdır.  

Kabızlığa Ne İyi Gelir? 

Eğer başka bir nedenden dolayı sıvı tüketimi doktor tarafından sınırlanmadıysa günde iki ila dört bardak daha fazla su içmek kabızlığı ilaç kullanmadan hafifletmek için etkili olacaktır.

Özellikle sabah saatlerinde ılık sıvı tüketimi yapılmalıdır. Günlük diyete meyve ve sebze eklenmelidir. Kuru erik ve kepekli tahıl tüketilmelidir. Haftanın en az üç  dört günü egzersiz yapılmalıdır. Vücudumuz hareketlendiğinde bağırsak kaslarımızda daha aktifleşir. 

Hamilelikte Kabızlığa Ne İyi Gelir?

Hamilelik döneminde hem vücudun hem de hormonların değişimi tuvalet alışkanlıklarında da değişikliğe neden olabilir.

Bu değişikliklerle birlikte demir ilaçları kullanımı, düzensiz veya hatalı beslenme alışkanlıkları, gebelik hormonunun bağırsak hareketlerinde yavaşlamaya sebep olması, günlük hareketlerde azalma, kabızlığa yatkın bünye, veya kilo alımı kabızlığa neden olabilir.

Yetişkinlerde görülen kabızlık durumunda olduğu gibi günlük sıvı tüketiminin arttırılması, lifli gıdalara öncelik ve ağırlık verilmesi, günlük egzersiz yapılması hamilelerde kabızlık sorununu rahatlatabilir.